Gaslighting is een vorm van hersenspoelen waarbij onjuiste informatie wordt gegeven. Het doel is om iemand aan zichzelf te laten twijfelen. Door feiten te verdraaien of te ontkennen wordt de ander op een verkeerd been gezet. De ontvanger van deze mis-informatie raakt daardoor verward en minder in staat om hun eigen geheugen te vertrouwen.
Gaslighting is een vorm van geestelijk en emotioneel misbruik dat moeilijk te herkennen is. Nog moeilijker is het om er vanaf te komen. De manipulerende gaslighter laat de gaslightee (diegene die ‘erin trapt’) hun vertrouwen verliezen in het vermogen om de wereld aan te kunnen. De gaslightee is dan niet langer in staat zijn eigen zintuigen, vaardigheden, kracht, vrienden en familie te vertrouwen. Het verliest het geloof aan goedheid van de omgeving. Door constant de waarheid te verdraaien, door pathologisch liegen, vervaagt de gaslighter de dunne scheidslijn tussen feiten en fictie.
Het gaslighteffect, verborgen narcisme
In Het gaslighteffect, verborgen narcisme van Robin Stern wordt het fenomeen gaslighting uitgelegd. Een vorm van narcistische, mentale mishandeling, waarbij de misbruiker bewust onjuiste informatie doorgeeft met als doel het slachtoffer aan zichzelf en het gezond verstand te laten twijfelen. Dat gaat van subtiel (‘Nee, je hebt niet tegen mij gezegd dat we een afspraak hadden met vrienden’/ ‘Je hebt je sleutels daar niet neergelegd’) tot ernstig (‘Wat ben je toch ongelofelijk dom’ / ‘Nee, je hebt geen medicijnen nodig’). Het boek gaat in op diverse stadia van het misbruik:
- Waar heb je het over? Het gaslighten wordt nog niet herkend en komt nog maar incidenteel voor.
- Misschien heb je wel gelijk. Door versmelting in de relatie wordt de verwarring groter. De frustratie en verwarring groeit.
- Het is allemaal mijn schuld. De gasligthee neemt de denkbeelden van de gaslighter over als die van zichzelf.
Robin Stern beschrijft in haar boek ook diverse types van gaslighters zoals de intimiderende, de betoverende en de aardige-kerel gaslighters. Alle types hebben zo hun eigen strategie en manieren om iemand te betoveren.
Gaslighting technieken
In de komende weken zullen we nader ingaan op de diverse gaslighting technieken en kenmerken. Van gaslighting op het werk tot gaslightende ouders, overal wordt het spel gespeeld. Of beter; de tango gedanst. Volgens Robin Stern is het namelijk geen kwestie van dader en slachtoffer. De gaslightee, diegende die ge-gaslight wordt, heeft ook een eigen inbreng. It takes two to tango, en zowel de gaslighter als de gaslightee is verantwoordelijk.