Zoals velen weten, is tijdens de puberteit je hersenen, oftewel je brein, keihard bezig om je kinderbrein te laten uitgroeien naar een volwassen brein. Deze periode is vrij intensief, waarbij de hormoonhuishouding van je puberkind op de schop gaat. Hun hersengebieden komen tot volgroeiing en diverse hersenverbindingen worden in snel tempo versterkt of beëindigd. Al deze aspecten zorgen ervoor dat onze pubers denken zich volwassen te voelen, helaas voor hen is dit nog lang niet zo ver. Veel pubers hebben nog steeds veel moeite om de gevolgen van hun gedrag te zien en te accepteren. Ze zijn op dat moment hun emoties niet helemaal de baas en het inleven in een ander is voor velen nog erg lastig.
Onzelfstandig?
Er zijn al vele wetenschappelijke onderzoeken verricht, die aantonen dat de hersenen van pubers bij bepaalde taken anders werken als ze vooruit moeten plannen. Ook impulsen bij bepaalde gedragingen, die beheerst moeten worden, lukken niet altijd. De vraag blijft bij ons spelen: is het echt zo, dat onze pubers niet goed zelfstandig kunnen werken in vergelijking met volwassenen? Waarom juist wel of niet? Wat kunnen de leraren en ouders doen om onze kinderen te begeleiden, zodat al deze vaardigheden beter te kunnen ontwikkelen? De kennisontwikkeling gaat zo snel, dat de aanname van enkele jaren terug, dat pubers echt niet in staat zijn om zelfstandig te werken, niet meer klopt.
Emotie-explosies
Als ouder klinkt dit vast wel bekend in de oren. Je arme puber is helaas een slaaf van zijn eigen emoties, de neurale en hormonale ontwikkeling van je kind maakt het eigenlijk onmogelijk om zichzelf stabiel te houden. Door deze hormonale rollercoaster ervaren pubers meer angstige gevoelens dan jonge kinderen of volwassenen. Uit onderzoeken is aangetoond dat, als er iets mis gaat met de neuronale ontwikkeling bij de puber, zij het risico lopen niet goed met stress om te kunnen gaan en daardoor veel kwetsbaarder worden voor het ontwikkelen van psychische problemen.
Wat kunnen we nu doen
De ontwikkeling die het puberbrein ondergaat, heeft veel zorg en aandacht nodig van zijn eigenaar. Dat is voor veel pubers toch vaak ver te zoeken, vooral door de puberale drang om verschillende grenzen uit te proberen en dan ook nog geregeld te overschrijden. Dan mag je denken aan bijvoorbeeld weinig slapen, je tolerantiegrens uit te dagen, invloed van drank of drugs door dit te gebruiken. Wat hebben deze gevolgen voor invloed op het gedrag voor het kwetsbare puberbrein en hoe ernstig zijn deze gedragingen dan?
Heel groot, want weinig slapen zorgt ervoor dat het brein, dat het zware werk dat het moet verrichten, niet goed kan herstellen. Drank en drugs dagen alle verrichtingen van het brein aardig uit, waardoor de verbindingen tussen de hersenen moeite hebben om te koppelen.
Sociale aspect
In de puberteit leren we de pubers verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. En daar vallen met name ook de sociale contacten onder, die ze met elkaar hebben. In deze tijd leren de pubers van elkaar om op een andere manier met elkaar om te gaan met vriendschap en met veel geluk groeit tijdens deze reis hun empathisch vermogen. Onder de meisjes gaat het er bij het sociale aspect harder aan toe, omdat de lat hoog gelegd wordt op uiterlijkheden.
Lees ook: Stress bij tienermeisjes
Verschil Jongens c.q. meisjes
Als je het verschil ziet tussen de puberbreinen van jongens en meisjes is er een wereld van verschil. Waar men ook achter kwam was dat door de ontwikkeling van geslachtshormonen dit een grote invloed heeft op de ontwikkeling van de hersenen. Dat zie je ook in hun gedrag doordat deze verschillen tussen de seksen goed merkbaar is. Ook zie je, dat op de basisschool de jongens het veel slechter doen dan de meisjes. Het gevolg daarvan is dat in het voortgezet onderwijs de jongens vaker uitvallen.
Als de jongens zich aanmelden voor een HBO of universiteit zijn ze sterk in de minderheid. Meisjes zijn gevoeliger voor depressiviteit, omdat hun hormonen in de maandelijkse periode ook met hun gevoel er vandoor gaat. De stemmingen vliegen op dat moment alle kanten op en daarbij komen nog de hormonen ook erbij, dit wordt veroorzaakt door de puberteit.
Eigenlijk zouden we als school en ouders de lat niet zo hoog moeten leggen en het onderwijs anders moeten gaan inrichten voor jongens en meisjes. In deze tijd zie je dat men al elkaar volgt op schoolse vaardigheden. Niemand wil hoger scoren dan de ander, laten zien dat ze wel studeren, anders zijn het nerds. Dat is niet waar ze op zitten te wachten. Dus wat doen we dan: een 5.5 is toch ook een voldoende! Daar zijn ze goed in, berekenen! Helaas hebben veel middelbare scholen hier geen boodschap aan. Tegenwoordig draait het om cijfertjes en vraagt men zich af waar de kennis blijft. Ik kan niet geloven dat met een 5.5 je kennis veel wordt vergroot. Gelukkig zijn er nog wel pubers die zich nergens iets van aantrekken en sneller inzicht verkrijgen in hun gedrag. Dat staat en valt bij hun omgeving waarin ze opgroeien.
Tegenwoordig werken beide ouders, waardoor onze lieve pubers genieten van hun vrijheid. En dan alle social media die bijgehouden moeten zorgen ervoor dat alles nog complexer wordt om de verleidingen te kunnen weerstaan.
De toekomst? Uhhhh… die is nog ver weg… voor hun. En voor ons als ouders? Hopen dat je opvoeding ergens is blijven hangen en hopen op een goede afloop. En vaak is dat ook zo… uiteindelijk komen onze pubertjes op hun pootjes terecht. Voor nu… geduld.