Ode aan de Arts-Patiëntrelatie

Ode aan de Arts-Patiëntrelatie

Voor Peter en Elly*

Peter en Elly
Inmiddels is het jaren geleden dat ik Peter en Elly ontmoette. De diagnose prostaatkanker werd gesteld. In eerste instantie was de hoop dat de behandeling zijn kwaadaardige tumor zou genezen. Helaas kwam de ziekte terug en was uiteindelijk alleen nog een behandeling mogelijk om de prostaatkanker te onderdrukken en helaas niet meer te genezen.
Vanuit de statistieken kunnen we zeggen dat 1 op de 10 mannen prostaatkanker krijgt en 25% van deze mannen hieraan zullen overlijden, zo ook waarschijnlijk bij Peter. Zo zijn de steriele cijfers. Zo spreken we vaak ook over de invulling van het dokter zijn. Toch is de realiteit vaak anders.

Een speciale band
Door de jaren kan er soms een contact, een band, ontstaan tussen patiënt en arts die boven de gewone uit stijgt. Je zou het vriendschap kunnen noemen. Ondanks de verschillende rol van de patiënt, als de arts, kan er een klik ontstaan waarbij de wederzijdse empathie groot kan zijn. Zo ook met Peter en Elly.
Zoals zij samen hun zoektocht met mij deelden met de vraag: ‘Hoe leef je je leven als je geconfronteerd wordt met een situatie, dat het leven eindig is”, is zeer bijzonder. Niet alleen voor de patiënt maar ook voor de partner.

In de collegezaal
Enkele jaren geleden heb ik Peter gevraagd om in een volle collegezaal zijn verhaal te vertellen. We zaten samen aan een tafeltje, waarbij we beiden probeerden het normale consultmoment “na te spelen”. Vooral de vraag,’ hoe ga je om met de vraag als je in een palliatieve situatie zit?’, was voor de studenten, die ademloos zaten te luisteren, erg indrukwekkend.
Ook hebben we een keer “consult” gehad op het strand, met koffie en carrot cake. Daar namen we de (medische) levensthema’s door. Mooie momenten in mijn medische carrière.

Slecht nieuws
Kort geleden mailde Peter mij, dat de oncoloog, waar hij nu ook onder behandeling is, slecht en verdrietig nieuws had. De kanker had zich met zijn akelige tentakels door de gebruikelijke therapie heen gebroken.
Vanuit je medische professionele houding probeer je gelijk de ruimte te geven voor een consult. Dit is geregeld. Aan de andere kant ben je ook mens.

In de laatste fase moet je toch ook een keer afscheid gaan nemen en zal je Peter maar ook zeker Elly gaan missen. Hoe ga je dan om met je eigen verdriet over de situatie?

Hoe om te gaan met eigen verdriet.
Als je een beetje sensitief bent, maken we als dokters meerdere keren dit soort momenten mee. Belangrijk daarin is volgens mij, dat je er voor de patiënt bent. Maar hoe ga je zelf met dit soort situaties om? Deze lessen worden ons niet geleerd in de geneeskunde opleiding.
Ik ben vooral dankbaar dat veel patiënten mij levenslessen geven, die ik weer voor andere patiënten kan gebruiken. We zijn er dus niet alleen voor onze patiënten, maar patiënten kunnen ook zoveel voor ons betekenen. Laten we vooral veel naar ze luisteren.
Peter en Elly hebben me veel geleerd. Ik heb er iedere dag iets aan.

*De namen Peter en Elly zijn verzonnen.

Over mij Henk Elzevier is uroloog en seksuoloog en werkt in het Leids Universitair medisch Centrum. Vooral de communicatie tussen arts en patiënt op het gebied van seksualiteit intrigeert hem zeer. Dit laatste is ook zijn aandachtsgebied voor onderzoek. Met een heel team probeert hij naar mogelijkheden te zoeken om deze zorg te verbeteren. Om dit meer op de kaart te zetten, is daarom de Stichting Sick and Sex in 2017 gestart, met als doel om de zorg rondom seksualiteit en intimiteit als je geconfronteerd wordt met ziekte, te verbeteren. Vanuit zijn vele patiënt contacten die hem veel hebben geleerd, probeert hij met zijn team nieuwe wegen te zoeken om patiënten beter te kunnen informeren. Hij is altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden en contacten om het doel te bereiken: “seksuologische en relationele zorg voor iedereen die geconfronteerd wordt met ziekte, onafhankelijk bij welke arts hij of zij ook komt”.