Merkwaardig. Ben ik nu alweer ongesteld? De vorige keer was toch pas drie weken geleden? En lijkt het maar zo of duurt die menstruatie langer en langer? Trouwens, het absorptievermogen van mijn oude vertrouwde tamponmerk is ook niet meer wat het is geweest. Zonder maandverband-voor-de-zekerheid wordt het gegarandeerd doorlekken. Over doorlekken gesproken: ik moet zo’n beetje om het uur naar de wc. Dat begint op mijn werk echt op te vallen. Dat was vroeger toch niet zo?
Volgende maand gaat het vast beter…
Herkenbaar? Ongeveer 20 procent van de baarmoederbezitters krijgt na haar 35ste te maken met hevig menstrueel bloedverlies (HMB, ook wel menorragie genoemd). Hormoonveranderingen in de premenopauze zijn meestal de oorzaak. Al kan die oorzaak in 60% van de gevallen niet met zekerheid worden vastgesteld. Wat wel zeker is, is dat de veranderingen – in de hormoonhuishouding en dus ook in het menstruatiepatroon – er doorgaans behoorlijk sneaky insluipen. Het bloedverlies wordt elke maand een beetje heviger, zodat je er als het ware aan went. Volgende maand gaat het vast beter, denk je dan. Maand, na maand, na maand. Tot je op een dag tot de conclusie moet komen: dit is abnormaal.
Naar de huisarts dus. Zou je denken. Maar dat is dus precies wat bijna de helft van de vrouwen niet doet. Uit een survey onder 1.000 Nederlandse vrouwen met HMB blijkt dat slechts 54% naar de huisarts gaat en slechts 27% vervolgens bij de gynaecoloog belandt. Waarom? Meer dan de helft (60%) denkt nog altijd dat menstruatieproblemen er nu eenmaal bij horen. Bijvoorbeeld omdat menstruatieproblemen vaak in de familie zitten. Als je moeder/oma/tante/zus/nicht ook afspraken moest afzeggen vanwege een uit de bocht gevlogen on-gesteldheid (whats in a name) kan ten onrechte de indruk ontstaan dat dit een normale situatie is.
Veel schaamte bij menstruatie
Schaamte speelt daarbij een rol. Driekwart (76%) van de ondervraagden zegt HMB met een vrouwelijke arts, vriendin of de eigen partner te durven bespreken. Een kwart durft dit dus niet. Menstruatieschaamte speelt anno 2021 dus nog altijd een rol. Wat gek is, want menstruatietrots is echt heel veel logischer. Anything you can do, I can do bleeding. Met de kennis is helaas ook nog altijd droef gesteld. Zo wist 75% van de ondervraagde vrouwen niet dat HMB een medisch erkende aandoening is en dacht meer dan een kwart (27%) dat de huisarts toch niets kan doen.
Eerlijk is eerlijk – de huisarts heeft anno 2021 niet veel meer tools in huis dan medicatie (anticonceptiepil, hormoonspiraal). Voor vrouwspecifieke gezondheidsproblemen is tot op heden minder aandacht geweest dan voor manspecifieke gezondheidsproblemen. Naar erectiestoornissen wordt vijf keer meer onderzoek gedaan dan naar menstruatiestoornissen. Precies daarom wordt het tijd dat vrouwen hun eigen gezondheid wat serieuzer nemen. Door zich af te vragen wat zij zelf eigenlijk normaal vinden, qua menstruatie. En door wél die afspraak met de huisarts te maken. Voor de statistieken en om een andere reden. De huisarts heeft namelijk wel degelijk iets in huis: namelijk de mogelijkheid om lichamelijk onderzoek te doen (bijvoorbeeld een uitstrijkje te maken) en om door te verwijzen naar een gynaecoloog.
Is hormoontherapie de enige behandeloptie?
Lichamelijk onderzoek is belangrijk, omdat HMB ook het symptoom kan zijn van een onderliggende medische aandoening, zoals een stollingsstoornis, endometriose, adenomyose, PCOS of een infectie.
Daarbij zijn bij de gynaecoloog verschillende minimaal invasieve chirurgische behandelingen een optie. Denk aan het verwijderen van myomen of poliepen (die vaak een oorzaak zijn van hevige menstruatiebloedingen). Als er geen kinderwens meer is en onderliggende aandoeningen zijn uitgesloten, is endometriumablatie (bijvoorbeeld NovaSure) mogelijk. Bij die ingreep wordt de functionele laag van het baarmoederslijmvlies (endometrium) weggebrand met behulp van elektrische energie (ablatie). Dat kan poliklinisch – onder plaatselijke verdoving – of onder narcose. De hormoonhuishouding blijft bij deze ingreep behouden terwijl je nauwelijks of helemaal geen menstruatiebloedingen meer hebt. Moraal van het verhaal: hormoontherapie of de gevreesde baarmoederverwijdering (hysterectomie) zijn allang niet meer het enige antwoord op baarmoederproblemen.
Voor vrouwen met HMB is het belangrijk om zich goed op het consult bij de huisarts voor te bereiden, bijvoorbeeld door een menstruatiedagboek bij te houden of een scorekaart in te vullen. In de spreekkamer gaat het namelijk nog geregeld mis, zo blijkt. Menstruatieproblemen zijn een subjectief iets, zo leren ervaringsverhalen van vrouwen die normaal gesproken toch echt prima hun woord kunnen doen. Wanneer is veel bloedverlies té veel? Hoeveel kramp is acceptabel? Het lukt niet altijd om goed inzichtelijk te maken wat de invloed is van die te hevige menstruatie op het dagelijks functioneren: lichamelijk (vermoeidheid door ijzertekort), psychisch (PMS-klachten, angst voor doorlekken) en sociaal (afspraken moeten afzeggen). Artsen denken soms ook dat menstruatieproblemen er nu eenmaal bijhoren of dat hormoontherapie de enige behandeloptie is.
Waarom de campagne Bloedserieus
Vrouwen met hevig menstrueel bloedverlies hebben een bloedserieus verhaal. Dat verhaal hoor je zelden end at is raar. De campagne Bloedserieus roept vrouwen op hu menstruatieverhaal wél te delen. Met elkaar én met de arts. Tijdens de Bloedserieus campagnemaand in november geven ziekenhuizen, vrouwenklinieken en gezondheidsplatforms extra voorlichting over symptomen en mogelijke oorzaken van HMB en de behandelopties die er zijn. Via de website hevigbloedverlies.nl
wordt het jaar rond voorlichting gegeven. Kijk voor meer informatie over de campagne en agendatips hier.
Paula Kragten, founder Period! Magazine + ambassadeur van de campagne Bloedserieus.