Hoe houden de vogels in de zomer zich koel

Gedurende de warme zomerdagen of hittegolf maken de vogelliefhebbers vaak zorgen over hoe de vogels met de warmte omgaan. In het wild levende vogels kunnen namelijk goed omgaan met de warmte en hebben zowel fysieke als natuurlijke instincten die hen helpen om de hitte te overleven.

Vogels hebben van nature een hogere lichaamstemperatuur dan de meeste andere dieren. Hoewel de optimale temperatuur voor verschillende soorten varieert, heeft de gemiddelde vogel een lichaamstemperatuur van ongeveer 40 C. Daarnaast zorgt de hoge stofwisseling en de actieve levensstijl van sommige vogels voor nog meer lichaamswarmte, wat er moet voor zorgen dat de vogel gezond en op temperatuur blijft.

 

Zo houden vogels het hoofd koel

Als het warm is, hebben vogels verschillende mogelijkheden om hun lichaamstemperatuur te reguleren om te voorkomen dat ze oververhit raken. Fysiek zijn vogels zodanig aangepast dat ze zich kunnen aanpassen aan verschillende temperaturen en bovendien kunnen ze door hun gedrag aan te passen ook koel blijven.

 

Fysieke aanpassingen van de vogels

Hoewel vogels geen zweetklieren hebben, helpen bepaalde fysieke eigenschappen de vogels om zich koel te houden:

• Ademhaling: Vogels hebben een snelle ademhaling waardoor ze meer warmte kunnen kwijtraken, als ze te warm krijgen gaan ze hijgen of hun snavel te openen.
• Blote huid: Blote huid zoals bij mensen de benen, voeten en gezicht zorgen voor een goede verkoeling dan wanneer elk deel met veren bedekt zouden zijn. Sommige vogels kunnen zichzelf opblazen om de huidoppervlakte onder de veren te vergroten, dat doen ze zodra ze merken dat ze het te warm gaan krijgen en ze zichzelf snel kunnen verkoelen.
• Afmetingen: Sommige tropische vogels, met name toekans, hebben grote snavels met een rijke bloedvoorraad. Op een warme dag kunnen de vogels de bloedtoevoer naar hun snavel verhogen om de warmte vrij te maken. Wanneer het afkoelt, vertraagt de bloedstroom en wordt de warmte in het lichaam vastgehouden.

 

Hoe gedragen vogels zich bij warm weer

De manier waarop elk dier zich gedraagt bij warm weer is door zijn lichaamswarmte te beïnvloeden en voor de vogels zijn er verschillende mogelijkheden om zich koel te houden bij warm weer, zoals bijvoorbeeld:

• Hijgen: Net als honden, kunnen vogels hijgen om de warmte af te voeren. Hun snavel gaan open naarmate het warmer wordt en het hijgen zal gaan toenemen, of zullen ze hun snavel nog verder openen voor meer afkoeling.
• Energie: Vogels zullen hun dagelijkse bezigheden aanpassen aan het klimaat. Op een zeer warme dag of in warmere klimaten zijn de vogels minder actief tijdens de warmste uren en actiever als de zon lager gaat staan om zo zuinig met hun energie om te gaan.
• Op zoek naar schaduw: In de warmste perioden van het jaar zijn er in schaduwrijke gebieden meer vogels te vinden, vooral in de buurt van waterbronnen en laag bij de grond. Hoe meer takken en bladeren boven de grond, hoe meer warmte wordt geabsorbeerd en hoe koeler de schaduw.
• Lucht: Roofvogels vliegen vaak op grotere hoogte als het heet is. Hoewel ze dan niet uit de zon zijn, is de temperaturen hoog in de lucht een stuk kouder, wat de vogels dan weer koeler houdt.
• Badderen: Veel tuinvogels en zangvogels baden graag bij warm weer, om op die manier hun lichaam af te koelen met water. Ze gaan door het water lopen of met hun kop en vleugels schudden. Watervogels zullen vaak onder het wateroppervlak duiken om de hitte van zich af te laten glijden.
• Veren spreiden: Wanneer een koel briesje wat verlichting geeft bij de warmte, kunnen vogels hun veren uitstrekken of met hun vleugels fladderen om meer luchtcirculatie te stimuleren om zo hun lichaam af te koelen. Ze kunnen ook hun vleugels spreiden om hun lichaamstemperatuur te verlagen.
• Plassen: Sommige vogels, die plassen op hun poten om via deze weg af te koelen. Daarbij helpt de resten van hun urine en uitwerpselen meer zonlicht te reflecteren om koeler te worden.
• Weerkaatsing: Vogels met een lichtere kleur verendek kunnen op een warme dag hun lichtste delen naar de zon draaien, zodat er meer warmte van hun lichaam wordt weerkaatst.
• Woongebied: Veel vogels trekken weg naar hun favoriete leefomgeving en als het weer opwarmt, zoeken ze koelere plekken op de noordelijke breedtegraden. Op dezelfde manier kunnen vogels uit bergachtige gebieden naar hogere, koelere hoogten trekken, terwijl vogels uit laagland zich terugtrekken in diepere schaduwrijke, beschutte gebieden.

 

Hoe help je vogels aan verkoeling bij een hittegolf of warme dag

Hoewel vogels in het wild zelfs op de heetste dagen op verschillende manieren koel kunnen blijven, kunnen vogelliefhebbers hun tuinvogels toch eenvoudig helpen als er een hittegolf is of bij warm weer verkoeling te geven.

• • Vogelbad: Zorg voor een vogelbad dat altijd gevuld is met schoon, vers water zodat de vogels kunnen drinken en baden. De diepte van het bassin mag niet meer dan 1 tot 2 centimeter groot zijn, zodat ook kleine vogels gemakkelijk kunnen baden. Tijdens de warme dagen kan dit water snel verdampen, dus controleer regelmatig of het vogelbad gevuld is of zorg ervoor dat het vogelbad gevuld blijft, zodat je er geen omkijken naar hebt.
  • Denk aan fonteinen: Stromend water met opvallende geluiden van water zal als een reclamebord voor langskomende vogels kunnen dienen om een verfrissend drankje of een bad te nemen. Sommige vogelsoorten, zoals koolmezen, geven de voorkeur aan fonteinen of druppelaars in plaats van diepere vogelbaden. Door verschillende waterbronnen aan te bieden zal ervoor zorgen dat alle vogels zich kunnen afkoelen.
  • Creëer een schaduwrijke tuin: Plant inheemse bomen en struiken in verschillende lagen om voor te zorgen dat er een overvloed aan schaduw en beschuttingen zijn. Maak een vogelvriendelijke tuininrichting met een dubbele functie door ook te kiezen voor planten die voor natuurlijke voedselbronnen zorgen waar de vogels hun voedsel kunnen vinden. Vermijd in de zomer het snoeien van bomen en struiken, wanneer de vogels het meest behoefte hebben aan de koele beschutting.
  • Schaduwaccessoires: Wil je een vogelbad of vogelvoerbakje in je achtertuin plaatsen, probeer dan elk vogelbad of voerbakje te beschermen tegen de middagzon. Zelfs als het minder zichtbaar is vanuit de lucht, zullen de vogels ze toch snel ontdekken. In de warmste periodes van het jaar zullen ze dan veel vaker komen. Bovendien kan dit ook helpen om het voedsel vers en watervrij te houden van bacteriën of algengroei.
  • Ventileer de vogelhuisjes: Elk vogelhuisje dat je in je tuin hebt, heeft voldoende ventilatiegaten onder de dakranden of aan de bovenkant van de muren nodig, waardoor er koele lucht in de constructie kan circuleren. Jonge vogels hebben een zeer slechte temperatuurregeling waardoor de jonge vogels  in een oververhit huis gemakkelijk stikken. Door de vogelhuisjes met lichte kleuren te schilderen kan de warmte ook beter worden gereflecteerd en blijven de jonge vogels beschermt in een koele vogelhuisje.
  • Zorg voor gezond voer: geef de vogels een verantwoorde maaltijd via een schone, goed gevulde voederbak, dan hoeven ze op warme zomerdagen niet oververhit te raken bij het zoeken naar voedsel. Kies voor zaden die niet snel bederven en vermijd vetrijk vogelvoer dat tijdens de zomerhitte snel ranzig kan worden. Reinig de voeders regelmatig. Zorg voor veel bloemen met nectar en struiken met verschillende bessen.

Nu weet je dat vogels op veel verschillende manieren zichzelf kunnen afkoelen. Mensen die dit begrijpen hoe vogels hun temperatuur kunnen regelen, kunnen dan ook de vogels makkelijker in de tuin lokken en bieden daardoor een geweldige tuin voor veel vogels om de hele zomer lang daar te blijven hangen. En jij kan ondertussen naar hun samenspel en capriolen blijven kijken.