Narcistisch misbruik in Leaving Neverland
Bij de diepvriesafdeling van de Albert Heijn hoorde ik zachtjes Michael Jackson zingen. Billy Jean is not my lover… Het viel me op dat ik er gewoon naar kon luisteren! En dat na het zien van Leaving Neverland. Wat fijn dat ik én nog van zijn muziek kan genieten én de slachtoffers van zijn misbruik geloof. Het kan blijkbaar gewoon naast elkaar bestaan. In het hele verhaal van Michael en de kinderen die zijn duistere kant hebben meegemaakt zijn er alleen maar verliezers. Een stelling nemen is niet persé nodig. Luisteren naar de verhalen wel.
Als je naar de documentaire Leaving Neverland over Michael Jackson kijkt denk je niet meteen aan narcisme. Voor, tijdens en na de uitzending op NPO wordt er gepraat door drie gasten. Ze bespreken wat ze gezien hebben en gaan in op de ophef die nu wereldwijd ontstaat. Michael Jackson fans zijn boos, teleurgesteld en verontwaardigd. Moeten ze nu wel of niet de twee mannen uit de documentaire geloven? Het misbruik vond plaats achter gesloten deuren, beschrijven de twee mannen. Volgens één van de NPO gasten gaat het niet om het welles-nietes spel, maar om wat de documentaire ook schetst. Namelijk het weven van het web om het misbruik mogelijk te maken. Niet over de spin of over de vlieg, maar over het web. Het web van geheimhouding, van isolatie, de ambivalente gevoelens, schuld en schaamte, de gevolgen, de zelfhaat, chantage, loyaliteit, vertrouwen, eenzaamheid.
Waar niemand het echter over lijkt te hebben is het narcistische misbruik dat plaatsvindt. Michael Jackson is inmiddels wereldberoemd als de verhalen van de twee hoofdrolspelers beginnen. Ze beschrijven de aanloop naar het misbruik. Beide families van de kinderen worden in de watten gelegd. Ze krijgen reisjes aangeboden en Michael Jackson doet zich voor als de kindervriend én als iemand die nooit zelf een kindertijd heeft gehad. Hij logeert bij de familie van de Amerikaanse jongen James Safechuck die dan nog maar 7 jaar oud is. Hij wordt de ‘beste vriend’ van Michael Jackson en begint Michael te adoreren als een God. Dat doet overigens de hele familie. Ze geloven heilig in de onschuld van de charmante Michael.
Peter Pan syndroom
In de documentaire Leaving Neverland schetst één van de slachtoffers dat hij tijdens het misbruik op de slaapkamer van Michael Jackson afwisselend naar een poster van Peter Pan kijkt en naar de handelingen van Michael. In het tweede deel van de docu, waarin het misbruik aan het licht komt, zie je Michael als hij naar de rechtszaal wordt begeleid. Hij is dan erg vermagerd, maar zijn gezicht is ook helemaal veranderd door plastische chirurgie. Hij heeft dan inmiddels een wipneus en een hele witte huid. Toen dacht ik: het lijkt Peter Pan wel, het lijkt wel of hij op Peter Pan wil lijken. Ineens snapte ik ook eens de naam Neverland.
Michael Jackson wilde écht Peter Pan zijn, hij wil onschuldig zijn. Hij tovert in zijn eigen hoofd een gevoel van onschuld door van zichzelf een Peter Pan te maken. Dat is de essentie van het Peter Pan Syndroom. Peter Pan nam ook kinderen mee op sleeptouw, naar een fantasiewereld. Dit maakt het hele verhaal nog enger dan eng. En de verkniptheid van de slachtoffers is dan helemaal te begrijpen. Het syndroom van Peter Pan is een term uit de psychologie. Het duidt op het verschijnsel dat sommige mannen zich op latere leeftijd puberaal, onvolwassen en narcistisch blijven gedragen en bang zijn om zich te binden. Naast narcisme treden bij deze mannen onbetrouwbaarheid, rebelsheid, woede, afhankelijkheid en manipulatiedrang op.
Peter Pan wil onschuldig blijven
De documentaire laat ook de moeders van de twee slachtoffers aan het woord. De jarenlange ‘grooming’ van de kinderen en hun families wordt heel mooi in beeld gebracht. Niet alleen de kinderen zijn slachtoffer, maar ook de ouders, broers en zussen. De familie uit Australië valt zelfs helemaal uit elkaar als de moeder besluit haar kinderen mee naar Amerika te nemen. Michael Jackson heeft zo op de moeder ingepraat dat ze in zijn onschuld trapt.
De fans willen blijven geloven in de onschuld van God Michael. Ze negeren keer op keer de signalen en waarschuwingen van directe familieleden. De moeders willen heel graag blijven geloven in de droom, dus zij houden Michael Jackson op het voetstuk, en zij mogen dan in zijn schaduw staan. Het web wordt daarmee wederzijds geweven.
De kracht van het verhaal
Als je naar de documentaire kijkt, kun je bijna niets anders dan de slachtoffers geloven. Je ziet hun worsteling met schaamte. Op het moment dat beide slachtoffers vader worden, raken ze allebei in een depressie. Ze worden door de komst van hun kind geconfronteerd met hun eigen kind-zijn. Dat door het misbruik ernstig is beschadigd. Ze kunnen dan niet langer tegen zichzelf liegen en de leugen van Michael Jackson in stand houden. Ze hebben de leugens al te lang moeten vasthouden om het mooie plaatje niet te beschadigen. Het breekpunt van de beide, inmiddels volwassen mannen, is daarmee alles onthullend.
Wade Robson en James Safechuck bij Oprah Winfrey
Na de documentaire zijn Wade Robson en James Safechuck te gast bij Oprah Winfrey. Zij benadrukt nog eens hoe schadelijk het bewaren van geheimen is.
