Herken toxische mensen, voor je het weet voel je machteloos

Ken je iemand die je dag met ellende opzadelt met zijn of haar verhalen of gedrag- waardoor je boos, defensief, gekwetst of gewoonweg beroerd van wordt? Niet één keer, maar keer op keer? Mensen die dit effect op anderen hebben, worden gedefinieerd als ” toxisch”.

Wat is een toxisch iemand? Het woordenboek definieert toxisch als “giftig”. Een toxisch persoon vergiftigt de mensen en de omgeving die hij tegenkomt. Het woord zelf komt van het Griekse woord toxicon, wat “boog” betekent. Stel je voor dat iemand zich terugtrekt met een boog en vergiftigde pijlen afvuurt op de mensen om hem heen.

Heb je ooit het gevoel gehad dat iemand in je hart, je geest of je ziel treft door iets wat hij of zij doet en je verward achter laat, dan heb je met een toxisch persoon te maken gehad.

De uitdaging is dat we allemaal wel eens in ons leven toxische personen zijn geweest. Het is makkelijk om naar een ander te kijken en met de vinger te wijzen naar mensen die ons pijn hebben gedaan. Maar de waarheid is dat zij niet de enigen zijn die gifpijlen hebben geschoten. Dat hebben wij ook.

We hebben allemaal gehandeld op een manier die anderen pijn hebben gedaan. We zijn menselijk. Betekent dat dat we allemaal giftig zijn? Dat is een verontrustende gedachte. Wat als we in plaats van iedereen (of die ene speciale persoon) als toxisch te bestempelen, in plaats daarvan kijken naar het toxische gedrag? “Het is niet zo dat de hele persoon toxisch is”, Het is eerder zo dat hun gedrag toxisch is of dat jouw relatie met de persoon toxisch is.” Door specifiek naar het gedrag te kijken, kunnen we het probleem beter lokaliseren en de weg naar vertrouwen inslaan.

Toxisch gedrag is gevaarlijk. Ze kunnen relaties, gedachten, gevoelens en zelfs emoties verwoesten. Wanneer een persoon regelmatig kiest voor schadelijk gedrag of handelingen uit gewoontes die een ander pijn doen, kiezen ze ervoor om een toxisch persoon te zijn.

Dus wat zijn enkele toxische gedragingen die, als ze voortdurend worden gekozen, leiden tot het worden van een toxisch persoon?

Wat is toxisch gedrag

Toxisch gedrag komt vaak vanuit een diepgewortelde onbewuste. In sommige gevallen zijn het de gevolgen van kindermishandeling en trauma’s die tot schadelijke coping-mechanismen hebben geleid. Andere keren zijn ze het gevolg van egoïsme en een diep gebrek aan respect voor de gevoelens en emoties van anderen. Soms zijn ze het resultaat van klinische geestelijke gezondheidsproblemen.

Ongeacht hun oorsprong, zijn er enkele belangrijke toxische gedragingen die je vriendschappen, relaties en het leven kunnen beïnvloeden. Of je nu de schade van een toxische relatie ervaart of je vraagt je af of jij degene bent die je relaties met toxiciteit besmet, dit zijn enkele voorbeelden van gedrag waar je op moet letten.

Lees ook : Een relatie met een narcist geeft veel slachtoffers

Gemeen en wreed gedrag

Het meest voor de hand liggende gedrag dat een toxisch persoon kan vertonen is bewust de wens om een andere persoon of een ander schepsel schade toe te brengen. Wanneer een persoon de keuze maakt om zijn woorden en daden te gebruiken om een ander mens te beschadigen of te verwonden zonder wroeging, dan zijn ze veel erger dan toxisch – ze zijn sadistisch. De klinische definitie van sadisme is een persoon die plezier ontleent aan de pijn of het lijden van anderen.

Gelukkig lijdt slechts een klein deel van de bevolking aan crimineel sadisme.

Vanuit haar studie over alledaags sadisme schrijft Dr. Erin E. Buckles: “Sommigen vinden het moeilijk om sadisme te verenigen met het concept van ‘normaal’ psychologisch functioneren, maar onze bevindingen tonen aan dat sadistische neigingen onder mensen die zich verder hebben aangepast moeten worden erkend. Deze mensen zijn niet noodzakelijkerwijs seriemoordenaars of seksuele dwalingen, maar ze hebben wel enig emotioneel voordeel bij het veroorzaken of gewoonweg observeren van het lijden van anderen”.

Toxische mensen vinden het leuk om de mensen om hen heen pijn, angst en verdriet te bezorgen. Dit kan een mishandelende echtgenoot zijn die zijn vrouw slaat en ervan geniet. Of de ouder die het geliefde speelgoed van een kind vernietigt om het kind te laten lijden. Of denk aan Assepoester’s stiefmoeder, die Assepoester van haar identiteit ontdoet en vervangt door een nieuwe, ondergeschikte. Dit soort toxische gedrag gaat veel verder dan egoïsme en gaat over in opzettelijke wreedheid met de wens om een ander persoon te schaden of iets goeds te ontnemen.

Hoewel sadisme het ergste van het toxische gedrag is, zijn er een aantal minder voor de hand liggende, hoewel nog steeds schadelijke, gedragingen die een negatieve invloed kunnen hebben op je relaties en je emotionele gezondheid.

Wat ook op dit artikel slaat: Wat is gaslighting en hoe kun je het herkennen?

Egoïsme

Egoïsme is precies zoals het klinkt: zichzelf boven anderen plaatsen, zelfs tegen een hoge prijs tegenover een ander. Dit is een vrij gewone strijd, want de meesten van ons willen uiteindelijk goede dingen en ervaringen in ons leven. Echter, wanneer een persoon of een relatie wordt geschaad door ten kosten van iets wat we willen, gaat het over in het territorium van toxisch gedrag.

Soms is egoïsme subtiel – het kan lijken op het kiezen van de beste plaats of het achterlaten van de afwas door iemand anders het te laten doen. Andere keren is het overduidelijk. Denk aan meerdere zaken, kinderverwaarlozing, of in de file waar een auto dicht op je gaat zitten en lopen duwen. Dit is een van de belangrijkste oorzaken van de problemen die zich voordoen in de auto. Keuzes die volledig voorbijgaan aan de gevolgen voor andere mensen zijn egoïstisch.

Terugkerend egoïsme kan een relatie afbreken en een toxische omgeving voor beide partners creëren. Als je partner of vrienden voortdurend hun eigen belangen kiezen boven die van jou of je relatie, kan het tijd zijn om te overwegen of je relatie toxisch is geworden.

Gelukkig kunnen mensen ook leren om niet egoïstisch te zijn. Zo niet, dan zouden we ons allemaal gedragen als volwassen kinderen zolang we leven en ten koste gaat van alles wat ons pad kruist en wat we willen. We kennen mensen die dat wel doen. Maar het meeste egoïsme kan worden aangepakt. Mensen kunnen leren om de behoeften en gevoelens van anderen te respecteren, zelfs als dat betekent dat ze hun eigen wensen of behoeften tijdelijk aan de kant moeten zetten. In de praktijk kunnen mensen leren om met plezier tegemoet te komen aan de behoeften van anderen en aan die van henzelf.

Als je een relatie hebt met iemand die alleen aan zichzelf denkt, moet je gezonde grenzen stellen, waarover je later in dit artikel kunt scrollen en lezen.

Lees ook: Waarom trekken mensen met HSP narcisten aan en andersom

Leugens

Liegen is een gangbare eigenschap van sommige toxische mensen. Liegen kan worden gebruikt als een middel om iets te krijgen wat ze willen, om de gevolgen te vermijden of om te proberen er beter uit te zien dan ze zijn. Of de bedoeling achter een leugen nu goedaardig of schadelijk is, liegen tast het vertrouwen in een relatie aan. Als een vriend consequent liegt, excuses maakt, of probeert te bedriegen of te overdrijven, kunnen de fundamenten van de relatie beginnen af te brokkelen.

Hoe ziet liegen, of oneerlijk zijn, er dan uit? Het maken van dubbelzinnige of vage uitspraken, het vertellen van halve waarheden, het manipuleren van de informatie door middel van nadruk, overdrijving of minimalisatie, en het achterhouden van gevoelens of informatie die belangrijk is voor iemand die het recht heeft om te weten. In die zin is liegen echt een vorm van het controleren van een andere persoon door middel van verkeerde informatie. Zonder het vermogen om de waarheid te weten, kan een bedrogen persoon geen geïnformeerde beslissingen nemen over de relatie.

Liegen is slecht voor iedereen in de relatie. De liegende persoon kan zich beginnen terug te trekken uit de persoon die hij bedriegt of deze vermijden. Als ze iets te verbergen hebben, kunnen er onaangename schuldgevoelens ontstaan. Om die gevoelens te vermijden, wordt de liegende persoon afstandelijk, afgeleid of steeds drukker. Na verloop van tijd worden de effecten van de leugen groter. Ze beginnen zich te verdringen en bemoeilijken het leven van de liegende persoon, waarbij ze meestal hun relaties beschadigen en schade toebrengen aan degenen die ze liefhebben.

Een persoon die bedrogen is, lijdt ook. Het slachtoffer van misleiding kan beginnen te reageren op het vermijdbare gedrag door zich verward, angstig, boos, verdacht, verlaten of behoeftig te voelen. Ze kunnen aan zichzelf beginnen te twijfelen, en hun eigenwaarde kan eronder lijden. De bedrogenen voelt zich gedesoriënteerd, zelfs als hij niet kan aangeven waarom. In een gewone relatie kan dit vreemd of verwarrend aanvoelen. In een intieme of belangrijke relatie kan liegen tegen een persoon verwoestend zijn. Iemands realiteitszin kan gebroken of verward overkomen. Vaak hebben slachtoffers van verraad begeleiding nodig om te herstellen van het verlies van vertrouwen en om hun gevoel van eigenwaarde te vergroten.

Controle & Manipulatie

Liegen tegen iemand in een relatie is een manier om ze te controleren. Verkeerde of achtergehouden van informatie, overdrijving en misleiding vervormen de werkelijkheid. Een liegende toxische persoon kan niet handelen met de kennis of de vrijheid om duidelijke, geïnformeerde beslissingen te nemen voor zichzelf of voor de relatie. De basis wordt onstabiel.

Iemand die een relatie probeert te controleren, neemt de basis weg. De controlerende, of manipulatieve, persoon streeft naar de overhand in elke interactie. Na verloop van tijd voelt de gecontroleerde persoon zich steeds onderdaniger, machteloos en zelfs waardeloos.

Vaak heeft een toxische partner een manier om je te gebruiken als een wapen tegen jezelf, door het zaaien van twijfel over de vraag of je getalenteerd of slim of hardwerkend genoeg bent om goede dingen in je leven te laten gebeuren. De toxische persoon halen de autonomie van een ander weg. De gecontroleerde wordt meer en meer onderworpen aan de controleur en vatbaar voor manipulatie.

Waarom proberen mensen anderen te controleren? Dat is moeilijk te zeggen. Veel factoren kunnen bijdragen aan het beheersen van gedrag – onzekerheid, jaloezie, misbruik in het verleden en slechte copingstrategieën. Mensen kunnen anderen opzettelijk controleren, of zelfs zonder het te beseffen. Velen van ons hebben zich bij een of andere gelegenheid zo gedragen om iets te krijgen wat we wilden. Maar een vriend of partner die gewoonlijk de controle heeft, kan na verloop van tijd grote schade aanrichten.

Sommige kenmerken van een controlerende relatie kunnen bestaan uit afzondering van vrienden en familie, bedreigingen, het bijhouden van wat je doet, spionage, beschuldigingen, en paranoia, of gebrek aan respect voor de persoonlijke tijd. Wat het gedrag ook is, een controlerend persoon krijgt in de loop van de tijd meer macht. De controleur dicteert de realiteit. En de gecontroleerde persoon verliest – heel misschien – alles. En dan ga je toch aardig in de richting van narcisme.

Toxische reacties

Een persoon in een toxische relatie heeft alle reden om met de vinger te wijzen in de richting de toxische persoon. Echter, ieder van ons kan zich bewust zijn op de wijze hoe we reageren op andere mensen.

We vuren onze pijlen richting elkaar: wat gaan we doen? Zullen we reageren met kennis? Of zullen we reageren uit angst of pijn? Vaak kunnen onze reacties op kwetsbaarheid nog erger zijn.

Wat voor jou toxisch aanvoelt heeft te maken met je reactie op de interactie. Je reacties kunnen bestaan uit je verraden voelen, je terugtrekken, jezelf klein maken, muur om je heen bouwen of overdreven toegeeflijk zijn. Dit gebeurt vaak, wanneer gezonde grenzen worden overschreden en we onze waarden loslaten.

Als we onze waarden loslaten, kunnen we ons gedragen op een manier die we niet eens herkennen. We kunnen anderen teveel macht geven. Of we kunnen ons zelf slecht gaan gedragen, zoals defensief, agressief, overdreven en vermijdingsgedrag vertonen.

Als we bijvoorbeeld defensief handelen, kunnen we het gevoel hebben dat we onszelf beschermen tegen een aanval. Maar defensiviteit werkt nooit op de lange termijn. Het zorgt vaak voor meer problemen. Bij “verdediging”, zal het conflict alleen escaleren als de kritische echtgenoot niet terugkrabbelt of zich verontschuldigt. Dit komt omdat defensiviteit echt een manier is om je partner de schuld te geven en het zal geen gezonde manier zijn om tot een oplossing te komen. Als we een gevecht van beschuldigingen beginnen, wint hierbij niemand.

Een andere nutteloze reactie op de toxiciteit is het verstoren van het gedrag. Dat er een “stonewalling” plaatsvindt wanneer de luisteraar zich terugtrekt uit de interactie, zich uitschakelt en gewoon stopt met reageren op zijn partner. Bijvoorbeeld, mensen die een muur om zich heen trekken kunnen ontwijkende manoeuvres maken, zoals het afstemmen, wegsturen, druk bezig zijn of zich bezighouden met obsessief of afleidend gedrag. Meestal is iemand die in deze mate afstemt gewoonweg te overdonderd om op zijn of haar partner te reageren. De noodzaak om te af te schermen ontwikkelt zich meestal in de loop van de tijd en kan een schadelijke gewoonte worden.

Het is al moeilijk genoeg om een relatie met een toxische persoon te hebben. Door te leren hoe je moet reageren op toxisch gedrag, in plaats van erop te reageren, kun je veel goeds doen. Reageren met een dosis zelfbeheersing in een onaangename situaties kan je waardigheid beschermen en je de ruimte geven om goede beslissingen voor jezelf te nemen.