Zijn nu ineens alle mannen viezeriken en alle vrouwen slachtoffers? Nee natuurlijk niet! Al ben ik toch blij dat ik anno 2022 geen man ben. Want het is koorddansen over een lijn tussen complimenteren en intimideren.
Ook ik heb in mijn leven meerdere malen te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag. En net als veel vrouwen ben ik dat in sommige gevallen pas (ver) na de daadwerkelijke gebeurtenis in gaan zien. Ben ik daarom nu ineens een zeur? Heb ik zelf schuld aan deze gedragingen? Nee. In geen geval!
Wat is eerlijk
Wel wil ik het toch een beetje opnemen voor de mannen in deze kwestie. Nee! Niet voor de verkrachters, aanranders of welke persoon dan ook die willens en wetens de grenzen van een ander overschrijdt.
Maar wel voor de mannen die dat níét doen! Want eerlijk is eerlijk. Grensoverschrijdend gedrag is moeilijk te definiëren. Elke vrouw, elke man, elk mens heeft namelijk zijn eigen grenzen. Waar de een zich gevleid voelt wanneer ze word nagefloten voelt de ander zich bedreigd. En waar de één een dickpick verwijderd de afzender blokkeert en het achter zich laat, kan het voor een ander trauma’s triggeren, een onsmakelijk of zelfs onveilig gevoel geven.
En dan speelt uiteraard ook nog de onderliggende verhouding mee. Is het je baas, je leraar of oom dan reageer je als vrouw waarschijnlijk anders dan wanneer het iemand is uit je vrienden groep of een gezellige buurman.
En nogmaals: ik heb in deze niet over de overduidelijke heftige gevallen van verkrachting, aanrandingen, intimidatie, sextortion en/of stalking.
Ik probeer alleen maar uit te zoeken waar de grens ligt tussen ok en niet ok.
Volwassenen vs jongeren
Wat het eerste bij me naar boven komt is het onderscheid tussen kinderen/jong volwassenen en volwassenen. Want ik geloof dat die erg belangrijk is in deze. Van kinderen en jong volwassenen is bekend dat hun prefrontale cortex nog in ontwikkeling is. Dit zorgt er mede voor dat ze consequenties niet volledig kunnen overzien en ze ook te weinig overzicht hebben om voor hun beslissingen volledige verantwoording te kunnen dragen. Ze zijn zoals juridisch verwoord “verminderd toerekeningsvatbaar”
Dit legt een nóg grotere verantwoording bij de volwassene om ze te beschermen dan dat volwassenen die naar elkaar toe al hebben.
Dan daarnaast (en ik pleit hierbij nadrukkelijke voor gelijkWAARDigheid !)
blijft het een feit dat een mannen brein anders functioneert dan een vrouwen brein. Uiteraard zijn er hierin vele gradaties en combinaties mogelijk maar gemiddeld genomen gaan mannen anders om met bv. emoties dan vrouwen. Hun brein verwerkt informatie op een andere manier.
Wat voor een man als totaal onschuldig kan worden ervaren, kán voor een vrouw een compleet andere lading hebben.
Daarin ligt de moeilijkheid (Want ja hoe weet ja dat als man/vrouw/mens zijnde) maar daarin ligt mijns inziens ook de oplossing.
Miscommunicatie
Want het probleem begint bij miscommunicatie. Of misschien zelfs gebrek aan communicatie tussen beide partijen. Gelukkig word er over deze onderwerpen steeds meer (openhartig) gesproken en dat is een goede zaak! We moeten alleen niet vergeten dat, al zijn man en vrouw gelijkwaardig (is elk mens gelijkwaardig!) ze zijn niet gelijk….
We moeten leren elkaars taal te spreken.. vrouwen moeten zich verdiepen in het mannelijke brein en vice versa. Alleen als we weten hoe de ander iets ervaart kunnen we proberen van elkaar te leren en valkuilen of obstakels in ons contact te verminderen.
Dit begint al van heel jongs af aan. We moeten als volwassenen kinderen nog veel meer en duidelijker begeleiden hun eigen grenzen te leren kennen. Wil je geen knuffel? Dan hoeft dat niet! Wie het ook vraagt. En je grenzen leren kennen is één ding. Maar dan moeten we ze ook nog onder woorden kunnen brengen . En nog moeilijker: durven praten op/over momenten waarop die grenzen overschreden worden.
Oplossing bij grensoverschrijdend gedrag
Ik pleit voor lessen en trainingen vanaf de eerste groepen basisschool. Ipv weerbaarheidstraining (die vaak pas word ingezet als er problemen ontstaan) zou er mijn inziens geïnvesteerd moeten worden in communicatie vaardigheden. Zowel verbaal als non verbaal. Het onderscheid leren zien in wat zie jij en hoe zie ik het. En vooral hoe voelt dat. Hoe verwoord je dat. Want zelfs als volwassenen hebben we vaak nog de grootste moeite om gevoelens onder woorden te brengen.
Hierdoor hebben veel mannen/ vrouwen/mensen geen idee hoe de persoon tegenover hun de situatie ervaart. Laat staan dat ze op een voor de andere verstaanbare manier hun gevoelens kunnen delen .
Ik heb ooit een (therapeutische) oefening gedaan die me bij is gebleven. Ik zat in het midden van een ruimte. Om mij heen een aantal steeds groter wordende cirkels. De therapeut zo ongeveer in de deuropening. Steeds kwam ze een cirkel dichterbij en moest ik voelen (en verwoorden!) wat dat met me deed. In het begin was de buitenste cirkel dichtbij genoeg. Aan het einde van de therapie genoot ik van een oprechte diepgevoelde knuffel in de kleinste cirkel.
Per mens verschilt het wat comfortabel voelt. Het kan zélfs per moment verschillen. Alleen wanneer we leren ons gevoel te ervaren en daaraan gekoppeld te uiten kunnen we rekening houden met elkaar. En grensoverschrijdend gedrag in de kiem smoren.
Het lijkt me een goed begin om deze oefening in alle schoolklassen te doen. Zodat onze kinderen leren zien en herkennen dat elke persoon zijn eigen comfortzone heeft. Dat een vriendje misschien dichterbij mag komen dan een ander klasgenootje. Dat er soms dagen zijn dat je niemand in de kleinste kring wilt hebben. Dat ze leren dit zonder schaamte te delen met de mensen om hun heen. Zodat ze later als volwassenen hier zo gewend aan zijn dat er geen reden meer is om te zwijgen….
Diana Hofman
Heb je meer hulp nodig of je wil dit melden:
- Centrum Seksueel Geweld
Het Centrum Seksueel Geweld biedt medische, forensische en psychologische hulp aan slachtoffers die kort geleden (minder dan 7 dagen) een aanranding of een verkrachting hebben meegemaakt, telefoon 0800 01 88. - Veilig Thuis
- Heeft het seksueel geweld langer geleden plaatsgevonden? Neem dan contact op met Veilig Thuis. Doe dit ook in situaties van grensoverschrijdend gedrag waarbij de veiligheid van de betrokkenen in het geding is, zodat niet alleen hulpverlening kan worden geboden, maar ook de veiligheid in het systeem kan worden geborgd, ook voor broertjes en zusjes, telefoon 0800 20 00.
- Neem bij acuut gevaar contact op met de politie, telefoon 112.
- Meld altijd bij je meerdere, geen enkele grens hoeft overtreden te worden
- Informatie grensoverschrijdend gedrag tussen jongeren: open hier pdf bestand